راهنمای اطلاعات روی بسته بندی ( نمادها و علائم )

در این مطلب تصمیم داریم در مورد نمادها، علائم استاندرد و پرکاربردی که روی بسته بندی ها، کارتن ها و جعبه های کالاها درج می شود صحبت کنیم. تعداد این نمادها بسیار زیاد است و ما سعی کردیم مجموعه نسبتا کاملی از مهمترین و پرکاربردترین این نمادها را جمع آوری کرده و در مورد هر کدام توضیح مختصری بدهیم.

نمادها از اولین زمان هایی که انسان توانست با نقاشی ارتباط برقرار کند به وجود آمدند و در گذر زمان هر کدام معنا و مفهوم خاص تری پیدا کرد.باستان شناسان در غارهایی که اجداد انسان های امروزی زندگی می کردند، به وفور نمادهای مختلف را کشف کرده اند که نشان از سابقه بالای ارتباط با علامت و نماد در نزد انسان های دیروز و امروز دارد.امروزه نقش این اشکال و نمادها را در تمامی بخش های زندگی می توان به وضوح مشاهده کرد.

تابلوهای رانندگی، لوگوی برندها و ... که همگی نشان از اهمیت این نمادها در رساندن مفهوم های مختلف به ما انسان ها دارد. برای مثال شما حتما با علامت استاندارد ایران آشنایی دارید و هنگام خرید محصول به آن دقت می کنید. چون این نماد به شما می گوید که محصول دارای استانداردهای اولیه است و می توانید با خیال راحت از آن استفاده کنید. این نمادها برای طراحان بسیار مهم است. شما به عنوان یک طراح باید با انواع نمادها و معانی آن ها آشنایی داشته باشید تا بتوانید در پروژه های خود به درستی از آن ها استفاده کنید.

این نماد که به حلقه موبیوس معروف است، بازیافت بودن محصول و کالا را نمایش می دهد. در برخی از کالاها که از ترکیبات مختلف ساخته شده است، عددی را به صورت درصد در این نماد به کار می برند که درصد بازیافت پذیری آن محصول را نشان می دهد.

PET  یا  PETE نوعی ظروف بسته بندی هستند که برای محصولاتی مانند آب معدنی، روغن مایع، رب گوجه فرنگی، انواع سس، بطری آبمیوه و ... به کار می رود که آشناترین آن همان بطری آب معدنی است که هرروز از آن استفاده می کنید.

معمولا این ظروف تجزیه پذیر نیستند و نباید در طبیعت رها شوند. اما از طرفی به راحتی قابل بازیافت هستند و می توان بعد از بازیافت از آن ها در مصارف دیگری استفاده کرد.

به طور مثال کیسه پلاستیکی، صنعت مبلمان، برخی از قطعات خودرو، صنعت قالی بافی، انواع نخ پلاستیکی و موارد دیگری که عمدتا به طور مستقیم با خوراکی و غذای انسان در تماس نباشد. متخصصان عقیده دارند بهتر است کمتر از این نوع مواد استفاده کرد و به هیچ وجه مواد غذایی با دمای خیلی زیاد و یا دمای خیلی کم را در این ظروف نریزیم.

مثلا در مورد آب معدنی توصیه می شود در فریزر نگهداری نشود و یا در بطری آن آب جوش ریخته نشود. همچنین بهتر است به صورت یکبار مصرف استفاده شوند و بعد از اتمام محصول داخل ظرف، پک آن را برای بازیافت کنار گذاشته و استفاده مجدد نداشته باشید.

این نماد نشان دهنده پلی اتیلن سنگین است که در بسته بندی کالاهایی مانند شامپو، سفید کننده، شیشه پاک کن، انواع شوینده، ظروف لبنیات، روغن موتور و ... استفاده می شود و نسبت به PET استحکام و وزن بیشتری دارد.

این نوع ظروف نیز قابلیت بازیافت دارند و بعد از بازیافت دوباره در چرخه اولیه استفاده می شوند. البته معمولا پس از بازیافت در مواردی که ظرف با مواد خوراکی مستقیما در تماس باشد از پک بازیافتی استفاده نمی شود.

موارد مصرف PVC نیز تقریبا مانند پلی اتیلن سنگین است و در بسته بندی محصولاتی مانند شامپو، انواع شوینده و روغن خوراکی استفاده می شود. از آنجایی که این ماده استحکام بسیار بیشتری دارد؛ از آن در تولید محصولاتی مانند شلنگ آب، انواع لوله های آب، روکش سیم، وسایل پزشکی و ... نیز استفاده می گردد. این ماده نیز کاملا بازیافت پذیر است و بهتر است به چرخه بازیافت برگردد تا به طبیعت صدمه نزند. از آن جایی که این محصول به شدت سمی می باشد، توصیه می شود از سوزاندن آن و یا ریختن غذای داغ در این نوع ظروف به شدت خودداری شود.

این نماد نشانه پلی اتیلن سبک است و در مواردی استفاده می شود که محصول قابلیت انعطاف را داشته باشد. محصولاتی مانند کیسه خرید، روکش مبلمان، کیسه نان، کیسه جاروبرقی و ...

این ماده خطرناک نیست و می توان با رعایت مواردی در فریزر از آن استفاده کرد. همچنین پس از بازیافت از پلی اتیلن سبک در محصولاتی مانند سطل زباله و کفپوش استفاده می شود.

این نوع علامت که با دو حرف PP نمایش داده می شود یکی از بهترین ظروف موجود برای مواد غذایی به شمار می رود که می توان از آن برای انواع سس و رب، ظروف لبنیات، نی پلاستیکی، بطری مواد دارویی و ... استفاده کرد. این محصول نیز قابل بازیافت است اما معمولا خیلی کم به چرخه بازیافت راه پیدا می کند.

این نوع نماد نشان دهنده این است که محصول با ماده پلی استایرن تهیه شده است و از آن برای بسته بندی انواع گوشت، قرص و کپسول و ... استفاده می شود. این ماده نیز همانطور که از نماد آن مشخص است قابل بازیافت است و معمولا پس از بازیافت در محصولاتی مانند کلید و پریز برق، شانه تخم مرغ، خط کش های پلاستیکی و ... مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول نیز سمی است و نباید به طور مستقیم با حرارت بالا تماس داشته باشد.

این نماد نشان می دهد که مواد مصرفی در این نوع بسته بندی ترکیبی از چندین نوع پلاستیک است و در بسته بندی موادی مانند بطری های بزرگ آب، انواع عینک های آفتابی و انواع نایلون استفاده می شود. این ماده نیز کاملا قابل بازیافت بوده و معمولا پس از بازیافت در محصولاتی مانند تخته های پلاستیکی استفاده می شود. این ماده تقریبا خطرناک است و بهتر است مواد غذایی با دمای بالا و یا خیلی پایین با این ماده تماس مستقیم نداشته باشند

تاریخچه علامت های بازیافت به سال ۱۹۷۰ میلادی برمی گردد که در آن سال دانشجویی به نام اندرسون، ارائه شد و هدف از ارائه نماد بازیافت، آگاهی به سلامت انسان ها و طبیعت بود. علامت بازیافت دارای سه فلش است که به سمت یکدیگر اشاره می کنند. فلش اول این معنا را می دهد که مواد باید جمع آوری شوند و پس از شستشو، تحویل کارخانه ها و کارگاه های بازیافت شود. فلش دوم نشان دهنده این است که مواد در کارخانه یا کارگاه دوباره ساخته می شوند و به محصولات جدید تبدیل شده و به بازار عرضه می شوند. و فلش سوم به معنای مصرف مجدد ماده توسط مصرف کننده نهایی است.

علامت TM که داخل یک دایره قرار می گیرد مخفف کلمه trademark  است و به معنای علامت تجاری یا همان برند تجاری یک محصول یا شرکت است. معمولا این علامت زمانی به کار می رود که یک محصول فیزیکی یا دیجیتالی به صورت قانونی ثبت نشده و هدف از این علامت متمایز کردن آن با دیگر محصولات است.

حرف R وقتی به صورت نماد بالا نوشته شده باشد به معنای آن است که محصول یا سرویس به صورت قانونی ثبت شده است و تمامی حقوق آن برای سازنده و صاحب محصول محفوط است. هرگونه استفاده از نام و یا محصولی که دارای این علامت باشد، نیاز به مجوز قانونی از صاحب کالا و برند تجاری دارد.

این علامت را در دنیای مجازی بیشتر دیده اید و با آن آشنایی دارید. حرف C به معنای کپی رایت است و بیشتر در محصولات مجازی مانند آهنگ و فیلم به کار می رود. معنای آن نیز عدم استفاده از محصول بدون اجازه صاحب آن است. البته این مورد در کشور ما هنوز به صورت قانونی تصویب نشده است و حق کپی رایت محصولات دیجیتال رعایت نمی شود.

این علامت و نماد کاربرد تجاری خاصی ندارد و کاملا غیرانتفاعی است. پیام این نماد پاکیزگی شهر و کشور از زباله است و قصد دارد تا بفهماند بسته بندی محصول را در سطل زباله بیاندازیم.

علامتی که بیشتر در بسته بندی محصولات کشورهای اروپایی قابل مشاهده است. معنای نماد این است که صاحب محصول و برند برای کمک به چرخه بازیافت کمک های نقدی و غیرنقدی کرده است و به همین خاطر اجازه درج این نماد را بر روی محصولات خود دارد.

بر روی بطری ها و ظروف شیشه ای درج می شود و بدین معنی است که ظرف شیشه ای را از دیگر زباله ها جدا نگه داریم تا به چرخه بازیافت ارسال شود.

این علامت نشان دهنده آن است که بسته بندی از آلومینیوم ساخته شده و قابل بازیافت و استفاده مجدد است.

محصولاتی که در بسته بندی آن ها فولاد به کار رفته از این نماد استفاده می کنند و فولاد نیز قابل بازیافت است.

نماد WEEE برای محصولات الکتریکی به کار می رود و معمولا در کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار می گیرد. این محصولات باید از بقیه جدا نگهداری و تحت شرایط خاص بازیافت شوند. همچنین گاهی اوقات از این نماد برای بیان نحوه بازیافت محصول بعد از خرابی یا پایان عمر آن نیز استفاده می شود.

نمادی است که توسط یک شرکت آمریکایی بر روی برخی محصولات درج می شود. عمده فعالیت این شرکت در سه کشور مکزیک، آمریکا و کانادا می باشد که محصولات برقی و دیجیتالی مانند دوربین دیجیتال، تلویزیون، هدفون و ... را به طور کامل بررسی کرده و در صورت تایید اجازه درج این نماد را می دهد. این نماد اعتبار بیشتری به محصولات می دهد. از نماد UL برخی از شرکت های بیمه نیز استفاده می کنند.

کمیسیون ارتباطات فدرال تمامی محصولاتی که دارای امواج رادیویی را دارند بررسی کرده و در صورت تایید این نماد به آن ها داده می شود. اهمیت این نماد در آن است که محصولات باید کاملا استاندارد بوده و امواج آن ها با محصولات دیگر تداخل نداشته باشد.

این استاندارد در کشور آمریکا سخت گیری زیادی دارد و دستگاه ها را برای تست امواج رادیویی و الکترومغناطیسی با حساسیت زیادی دنبال می کند. مقررات در کشور آمریکا به دو دسته تقسیم می شود. دسته اول یا دسته A که شامل دستگاه های تجاری و صنعتی می باشد که خارج از محدود منازل مسکونی استفاده می شود و امواج آن ها اهمیت کمی دارد. دسته دوم یا دسته B برای محصولاتی است که به طور مستقیم و در نزدیکی انسان ها قرار دارد و مقررات سخت تری شامل آن ها می شود. دستگاه هایی مانند تلفن همراه، کامپیوترهای شخصی، مودم های اینترنت و ...

این علامت را نیز در بسته بندی محصولات الکتریکی زیاد مشاهده کرده اید. نماد CE بر روی تمامی محصولات موجود در قاره اروپا درج می شود. تفاوتی نمی کند این محصول در اروپا تولید شده باشد و یا از قاره های دیگر به اروپا وارد شده باشد. درج این محصول بر روی تمامی آن ها اجباری است. و این معنا را می دهد که آن محصول تمامی استانداردها و مقررات مربوط به عرضه و فروش در اروپا را داراست. البته باید توجه داشت که درج این علامت به معنای تضمین کیفیت محصول نیست و فقط استانداردهای اولیه را شامل می شود که توسط یکی از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بر روی محصول درج شده است.

یک علامت تعجب داخل دایره که به معنی نقض برخی از استانداردهای کشورهای مختلف است. به طور مثال ممکن است یک محصول در کشور اسپانیا کاملا استاندارد شناخته شود و در کشور فرانسه موردی را نقض کرده و این علامت روی آن درج شود. همین امر برای تلفن های همراه شرکت اپل در فرانسه رخ داده است. گوشی های اپل یکی از مقررات و استانداردهای کشور فرانسه که بیان می کند باید فرکانس۲.۴  و ۲.۴۵۴  گیگاهرتز باشد را نقض کرده و به همین خاطر تمام موبایل های آیفون در فرانسه روی جعبه خود دارای این علامت هستند.

گواهی مخصوص و اجباری کشور چین است که تقریبا تمامی محصولات تولید شده در کشور چین را شامل می شود. می توان آن را با نماد استاندارد ایران یکسان دانست. تعداد بسیار اندکی مجاز هستند تا از این علامت استفاده نکنند. محصولاتی مانند ادوات کشاورزی و تایر اتومبیل نیازی به این گواهی اجباری ندارند. همچنین هر محصولی که وارد این کشور شده و قصد فروش عمده و همگانی در چین را داشته باشد الزام به گرفتن این گواهی را دارد.

این گواهی نیز بیشتر در محصولات کشورهای اروپایی دیده می شود و توسط کشور آلمان صادر می شود. بر خلاف علامت CE که فقط استانداردهای اولیه را نمایش می دهد، این علامت نشان می دهد محصول از آزمایشات و تست های سخت گیرانه آلمان عبور کرده است و از کیفیت بالایی برخوردار است.

این نماد نشان می دهد که تمامی محتویات داخل بسته بندی شکستنی هستند. بیشتر برای محصولاتی که از جنس شیشه هستند استفاده می شود.

این نماد را تقریبا روی تمامی کارتن های بسته بندی مشاهده می کنید. به معنای آن است که درب کارتن از بالا می باشد و باید از بالا باز شود.

این علامت همانطور که مشاهده می کنید دارای دو عدد است که دمای قابل استفاده برای محصول را نمایش می دهد. این نماد در بیشتر مواقع برای محصولات غذایی و مواد دارویی به کار می رود.

معنای نماد این است که دور از نور خورشید نگهداری شود. در صورتی که به جای شکل خورشید از علامت اشعه استفاده شد، یعنی دور از مواد رادیواکتیور نگهداری گردد.

این علامت نیز معمولا بر روی کارتن های بسته بندی درج می شود و نشان می دهد که حمل کارتن از زیر آن صورت بگیرد.

این نماد نشان می دهد که جعبه محصول تا چه وزنی را تحمل می کند. در این شکل عدد ۶ نوشته شده و نشان می دهد جعبه تا وزن ۶ کیلوگرم را تحمل می کند

نماد چتر بدین معنی است که محصول دور از رطوبت و آب نگهداری شود. این نماد نیز بیشتر برای محصولات غذایی و دارویی به کار می رود.

علامت نام آشنای استاندارد ایران که بر روی تمامی محصولات موجود در کشور ایران درج می شود. استاندارد در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۰۴ شمسی تصویب شد و چندین سال بعد و در سال ۱۳۳۲ دارای تشکیلات رسمی گشت. همچنین در سال ۱۹۶۰ به عضویت سازمان iso درآمد

نماد سیب سلامت به صورت اجباری بر روی تمامی محصولات آرایشی و بهداشتی، دارویی، غذایی و تجهیزات پزشکی درج می شود. این نماد توسط سازمان غذا و دارو ایران به شرکت ها و کارخانه ها داده می شود و جزء استانداردهای داخلی دسته بندی می گردد.

این نماد نشان می دهد محتویات بسته بندی بسیار قابل اشتعال بوده و در استفاده و نگهداری از آن باید محتاط بود. مواردی مانند انواع اسپری ها، کرم های ضدآفتاب و ... دارای این علامت هستند.

این نماد که بیشتر بر روی محصولات کشورهای اروپایی دیده می شود به معنای آن است که محصول خریداری شده کاملا اصل نبوده و کپی برابر اصل می باشد. یعنی دارای استانداردهای اولیه کالاست و اما با محصول اصلی برند متفاوت است. معمولا این محصولات قیمت بسیار کمتری دارند.

این علامت نشان می دهد محصول خریداری شده دارای دفترچه راهنمای کامل است و قبل از استفاده بهتر است دفترچه را با دقت مطالعه کنید.

این نماد نشان می دهد که محتویات بسته باید در فریزر و به صورت منجمد نگهداری شود.

تاریخ انقضای محصول بعد از باز کردن را نشان می دهد. به طور مثال وقتی شما کنسرو تن ماهی را باز نکرده اید حدود دو سال تاریخ انقضا دارد و به محض باز کردن مدت زمان نگهداری فقط چندروز خواهد بود. این علامت نیز بیشتر بر روی محصولات غذایی و مواد دارویی درج می شود.

این نماد نشان می دهد که شما باید به محصول آب داغ یا جوش اضافه کنید. برای محصولاتی مانند چای و قهوه فوری به کار می رود.

تعداد محتویات داخل بسته را نشان می دهد و بیشتر برای مواد غذایی به کار می رود. در اینجا عدد ۱۰ نمایش داده شده است، یعنی داخل بسته ۱۰ عدد وجود دارد.

این علامت بر روی محصولات کشورهای جهان سوم درج می شود و به معنای آن است که تولیدکننده آن به صورت منصفانه محصول را قیمت گذاری کرده و به فروش می رساند.

این علامت را فقط بر روی جعبه های کبریت معتبر مشاهده می کنید و به معنای آن است که تولید کننده کبریت به طور مستقیم از چوب درختان استفاده نکرده و برای تولید محصول به چوب های بازیافتی روی آورده است.

در کنار لیست مواد تشکیل دهنده محصول قرار می گیرد و پس از آن تمامی مواد تشکیل دهنده نوشته می شود.

این نماد نشان می دهد محتویات بسته برای افراد گیاهخوار مناسب است و در محصول غذایی از هیچ گوشت و پروتئین حیوانی استفاده نشده است.

نمادی جالب که مشتری مداری را ترویج می کند. این نماد نشان می دهد اگر شما محصول را استفاده کردید و از آن رضایت کافی نداشتید، می توانید با شماره های درج شده روی بسته بندی محصول تماس بگیرید و علت نارضایتی خود را بیان کنید.

این نماد نشان می دهد محتویات بسته به دلایل مختلف برای کودکان زیر سه سال مناسب نیست. عدد ۳ در اینجا سن سه سالگی را نمایش می دهد و ممکن است در محصولات مختلف این عدد فرق داشته باشد.

این نماد نشان دهنده این است که محتویات بسته نباید بیشتر از یک بار مصرف شوند. معمولا این نماد بر روی محصولات پزشکی مانند سرنگ، دستکش های جراحی و ... درج می شود.

این نماد در کنار تاریخ تولید محصول درج می شود.

این نماد در کنار نام و مشخصات سازنده محصول درج می شود.

این نماد در کنار تاریخ انقضا محصول درج می گردد.

نماد هشدار است که بیشتر بر روی محصولات برقی و الکتریکی درج می شود.

میزان حداکثر رطوبت قابل تحمل برای محصول را نمایش می دهد. معمولا در کنار درصد، عددی درج می شود که میزان درصد رطوبت را نمایش می دهد.

در بالای شماره سریال محصول درج می شود.

این نماد به معنای آن است که محصول دور از نور خورشید و مواد رادیواکتیو نگهداری شود.

نماد استریل که بیشتر بر روی محصولات و تجهیزات پزشکی مشاهده می شود.

برای نمایش دستگاه های پزشکی غیراستریل کننده به کار می رود.

این نماد که بیشتر بر روی محصولات حساس درج می شود به این معنی است که اگر بسته محصول آسیب دیده و یا قبلا باز شده است از آن استفاده نکنید.

شما می توانید با یک جستجوی ساده در اینترنت این نمادها را با کیفیت بالا پیدا کرده و به صورت رایگان دانلود و استفاده نمایید. اگر نماد بسته بندی وجود داشت که در لیست بالا موجود نبود از طریق نظرات اعلام کنید تا به این لیست اضافه شود. در صورتی که در مورد نمادها، علائم استاندرد و پرکاربردی که روی بسته بندی ها، کارتن ها و جعبه های کالاها درج می شود نظری دارید؛ خوشحال می شویم آن را با ما و سایر کاربران در میان بگذارید.