آنچه باید در مورد کلید قطع و وصل هوایی بدانید

کلید اتوماتیک هوایی که با نام‌های ACB (Air Circuit Breaker) و کلید هوایی نیز شناخته می‌شود، از جمله کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف است که در آمپرهای بالا (معمولاً از 630 تا 6300 آمپر) کاربرد دارد. این نوع کلید به عنوان قلب تپنده تابلو برق فشار متوسط، وظایف حیاتی متعددی را بر عهده دارد:

حفاظت از مدار

• محافظت در برابر اضافه بار: کلید اتوماتیک هوایی با سنجش جریان عبوری از مدار، در صورت عبور جریان بیش از حد مجاز، مدار را قطع می‌کند تا از آسیب به تجهیزات الکتریکی جلوگیری شود.
• محافظت در برابر اتصال کوتاه: در صورت بروز اتصال کوتاه در مدار، کلید اتوماتیک هوایی با سرعت بالا مدار را قطع می‌کند تا از بروز آتش‌سوزی و آسیب به تجهیزات جلوگیری شود.
• محافظت در برابر اتصال به زمین: در صورت اتصال فاز به زمین، کلید اتوماتیک هوایی مدار را قطع می‌کند تا از برق گرفتگی افراد و آسیب به تجهیزات جلوگیری شود.

قطع و وصل مدار

کلید هوایی یا ACB (Air Circuit Breaker) به عنوان قلب تپنده تابلو برق فشار متوسط، وظایف حیاتی متعددی را بر عهده دارد که یکی از مهم‌ترین آنها قطع و وصل مدار به صورت دستی و اتوماتیک است.

مکانیزم قطع و وصل

در کلید هوایی، قطع و وصل مدار با استفاده از تیغه‌های فلزی متحرک انجام می‌شود. این تیغه‌ها در محفظه ای پر از هوا قرار دارند و با حرکت خود، مسیر عبور جریان را قطع یا وصل می‌کنند.

انواع قطع و وصل

• قطع و وصل دستی: کلید هوایی به اهرمی مجهز است که با حرکت آن، می‌توان به صورت دستی مدار را قطع یا وصل کرد.
• قطع و وصل اتوماتیک: کلید هوایی به رله‌های مختلفی مجهز است که در شرایط خاص، مانند اضافه بار، اتصال کوتاه و اتصال به زمین، مدار را به طور اتوماتیک قطع می‌کنند.

کاربردهای کلید اتوماتیک هوایی

همانطور که در پاسخ قبلی اشاره شد، کلید اتوماتیک هوایی یا ACB (Air Circuit Breaker) به عنوان قلب تپنده تابلو برق فشار متوسط، وظایف حیاتی متعددی را بر عهده دارد. در ادامه به شرح برخی از کاربردهای کلید اتوماتیک هوایی با جزئیات بیشتر و ارائه مثال می‌پردازیم:

1. حفاظت از مدار:

• محافظت در برابر اضافه بار:

فرض کنید در یک کارخانه صنعتی، موتور الکتریکی قدرتمندی در حال کار است. اگر جریان عبوری از موتور بیش از حد مجاز باشد، می‌تواند به سیم‌کشی، موتور و سایر تجهیزات الکتریکی آسیب برساند. کلید اتوماتیک هوایی با سنجش جریان عبوری از مدار، در صورت عبور جریان بیش از حد مجاز، مدار را قطع می‌کند و از بروز این آسیب‌ها جلوگیری می‌کند.

• محافظت در برابر اتصال کوتاه:

اتصال کوتاه زمانی رخ می‌دهد که فاز و نول در یک مدار به طور تصادفی به هم وصل شوند. این اتفاق می‌تواند جرقه‌های خطرناکی ایجاد کند و به تجهیزات الکتریکی آسیب برساند. کلید اتوماتیک هوایی در صورت بروز اتصال کوتاه در مدار، با سرعت بالا مدار را قطع می‌کند و از بروز آتش‌سوزی و آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌کند.

• محافظت در برابر اتصال به زمین:

در صورت اتصال فاز به زمین، خطر برق گرفتگی افراد وجود دارد. کلید اتوماتیک هوایی در صورت اتصال فاز به زمین، مدار را قطع می‌کند و از برق گرفتگی افراد و آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌کند.

2. قطع و وصل مدار:

• قطع و وصل دستی:

در تابلو برق‌های صنعتی، کلید اتوماتیک هوایی به اهرمی مجهز است که با حرکت آن، می‌توان به صورت دستی مدار را قطع یا وصل کرد. برای مثال، در هنگام تعمیرات و نگهداری تجهیزات الکتریکی، می‌توان با استفاده از این اهرم، مدار را به صورت دستی قطع کرد تا از برق گرفتگی افراد جلوگیری شود.

• قطع و وصل اتوماتیک:

کلید اتوماتیک هوایی به رله‌های مختلفی مجهز است که در شرایط خاص، مانند اضافه بار، اتصال کوتاه و اتصال به زمین، مدار را به طور اتوماتیک قطع می‌کنند. برای مثال، رله اضافه بار در صورت عبور جریان بیش از حد مجاز از مدار، به طور اتوماتیک مدار را قطع می‌کند.

3. کاربردها:

• صنایع:

در صنایع مختلف، از کلید اتوماتیک هوایی برای حفاظت از موتور الکتریکی، ژنراتور، تابلو برق و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود. برای مثال، در یک کارخانه فولاد، از کلید اتوماتیک هوایی برای حفاظت از موتور الکتریکی غول‌پیکر نورد استفاده می‌شود.

• مراکز تجاری:

در مراکز تجاری، از کلید اتوماتیک هوایی برای حفاظت از تابلو برق، سیستم‌های روشنایی، تهویه مطبوع و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود. برای مثال، در یک مرکز خرید بزرگ، از کلید اتوماتیک هوایی برای حفاظت از سیستم روشنایی اضطراری استفاده می‌شود.

مزایای کلید اتوماتیک هوایی

• قدرت قطع بالا: کلید اتوماتیک هوایی در مقایسه با سایر کلیدهای اتوماتیک، قدرت قطع بالاتری دارد.
• عمر طولانی: عمر کلید اتوماتیک هوایی تقریباً دو برابر کلیدهای اتوماتیک کمپکت است.
• دقت و حفاظت بالا: کلیدهای اتوماتیک هوایی از رله‌های الکترونیکی و میکروپروسسوری بهره می‌برند و لذا از دقت و انعطاف‌پذیری بیشتری جهت حفاظت از شبکه دارند.
• قابلیت تنظیم: کلید اتوماتیک هوایی را می‌توان به گونه‌ای تنظیم کرد که در شرایط مختلف، عملکردی مطابق با نیاز داشته باشد.

انواع کلید اتوماتیک هوایی

کلید اتوماتیک هوایی یا ACB (Air Circuit Breaker) بر اساس معیارهای مختلفی مانند نوع حفاظت، رنج جریان، ولتاژ، ساختار و کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود:

1. بر اساس نوع حفاظت:

• کلید اتوماتیک هوایی کمپکت: این نوع کلیدها برای حفاظت از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی شده‌اند.
• کلید اتوماتیک هوایی با حفاظت مغناطیسی: این نوع کلیدها علاوه بر حفاظت در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه، از مدار در برابر اتصال به زمین نیز محافظت می‌کنند.
• کلید اتوماتیک هوایی با حفاظت الکترونیکی: این نوع کلیدها از رله‌های الکترونیکی برای حفاظت دقیق‌تر از مدار استفاده می‌کنند.

2. بر اساس رنج جریان:

• کلید اتوماتیک هوایی کم آمپر: این نوع کلیدها برای جریان‌های پایین (تا 630 آمپر) مناسب هستند.
• کلید اتوماتیک هوایی با آمپر بالا: این نوع کلیدها برای جریان‌های بالا (از 630 تا 6300 آمپر) مناسب هستند.

3. بر اساس ولتاژ:

• کلید اتوماتیک هوایی فشار ضعیف: این نوع کلیدها برای ولتاژهای پایین (تا 1000 ولت) مناسب هستند.
• کلید اتوماتیک هوایی فشار متوسط: این نوع کلیدها برای ولتاژهای بالا (از 1000 تا 36000 ولت) مناسب هستند.

4. بر اساس ساختار:

• کلید اتوماتیک هوایی فیکس (ثابت): این نوع کلیدها در تابلو برق به صورت ثابت نصب می‌شوند.
• کلید اتوماتیک هوایی کشویی: این نوع کلیدها را می‌توان به صورت کشویی از تابلو برق خارج کرد.

برندهای معتبر کلید اتوماتیک هوایی

انتخاب برند مناسب کلید اتوماتیک هوایی، نقشی اساسی در عملکرد و طول عمر آن ایفا می‌کند. در ادامه به معرفی برخی از برندهای معتبر در این زمینه می‌پردازیم:

1. اشنایدر (Schneider Electric):

• اشنایدر، یک شرکت فرانسوی و از پیشگامان تولید تجهیزات الکتریکی در جهان است.
• کلید هوایی برند اشنایدرالکتریک به دلیل کیفیت بالا، عمر طولانی، قدرت قطع بالا و تنوع در محصولات، از محبوبیت بالایی برخوردارند.
• برخی از مدل‌های محبوب کلید اتوماتیک هوایی اشنایدر عبارتند از: Compact NS، Masterpact NW، Prisma P و Acti 9.

2. هیوندای (Hyundai):

• هیوندای، یک شرکت کره‌ای و از تولیدکنندگان مطرح تجهیزات الکتریکی در جهان است.
• کلیدهای اتوماتیک هوایی هیوندای به دلیل قیمت مناسب، کیفیت مطلوب و تنوع در محصولات، در بازار ایران محبوبیت بالایی دارند.
• برخی از مدل‌های محبوب کلید اتوماتیک هوایی هیوندای عبارتند از: HGC، HDM و HGS.

3. زیمنس:

• زیمنس، یک شرکت آلمانی و از پیشگامان تولید تجهیزات الکتریکی در جهان است.
• کلیدهای اتوماتیک هوایی زیمنس به دلیل کیفیت بالا، عمر طولانی، قدرت قطع بالا و تنوع در محصولات، از محبوبیت بالایی برخوردارند.

4. لگراند (Legrand):

• لگراند، یک شرکت فرانسوی و از تولیدکنندگان مطرح تجهیزات الکتریکی در جهان است.
• کلیدهای اتوماتیک هوایی لگراند به دلیل کیفیت بالا، عمر طولانی، قدرت قطع بالا و تنوع در محصولات، از محبوبیت بالایی برخوردارند.
• برخی از مدل‌های محبوب کلید اتوماتیک هوایی لگراند عبارتند از: DPA، DX³ و SENTINEL.

5. چینت (Chint):

• چینت، یک شرکت چینی و از تولیدکنندگان مطرح تجهیزات الکتریکی در جهان است.
• کلیدهای اتوماتیک هوایی چینت به دلیل قیمت مناسب، کیفیت مطلوب و تنوع در محصولات، در بازار ایران محبوبیت بالایی دارند.
• برخی از مدل‌های محبوب کلید اتوماتیک هوایی چینت عبارتند از: NM8، NHI و NXM.

جمع‌بندی

کلید اتوماتیک هوایی به عنوان یک جزء حیاتی در تابلو برق فشار متوسط، نقش مهمی در حفاظت از تجهیزات الکتریکی و تاسیسات ایفا می‌کند. انتخاب کلید اتوماتیک مناسب با توجه به نیاز و شرایط می‌تواند از بروز خطرات و خسارات احتمالی جلوگیری کند.